Türkiye'deki 'Philadelphia'lar

Philadelphia deyince akla gelen ilk şey ABD. Ülkenin ilk başkenti, şarkılara filmlere konu olmuş şehir. Peki Türkiye'de iki Philadelphia olduğunu biliyor musunuz? Biri Manisa Alaşehir'de antik dönemde Attolos'un kurulan kent. Diğeri ise Kommagene kıralı IV. Antiochos ve eşi Iotape Philadelphos'un adına bugün Karaman Ermenek'in sınırlarında kurduğu antik kent. Manisa'daki Philadelphia depremleriyle biliniyor. M.S. 3. yüzyılda altın yıllarını yaşayan Karaman'daki Philadelphia, döneminin sağlık merkezi.

İNSAN ŞAŞABİLİR

Yunan tarihçi ve filozof Strabon (M.Ö. 64-M.S 24) bugünün Manisa Alaşehir'i Philadelphia'yı kitabı Geographika'da şöyle anlatıyor: “Evlerin duvarları devamlı olarak çatlar ve kentin çeşitli yerleri, çeşitli zamanlarda bu şekilde (depremden) etkilenir. Bu nedenle kentte az insan yaşar ve çoğu yaşamını, verimli topraklara sahip olduklarından, kent dışında çiftçi olarak sürdürür. Sayıları az da olsa evleri bu kadar güvensiz olan bir yere bağlananlara insan şaşabilir ve bu kenti kuranlara daha da fazla hayret edebilir.”
Strabon'un sözünü ettiği verimli topraklar bugün de Alaşehir'in antik dönemde olduğu gibi bağcılıkta ününü sürdürmesini sağlıyor.

KARDEŞ SEVGİSİ

Philadelphia'nın anlamı: 'Kardeş sevgisi'. Antalya'nın (Attaleia-Attolos'un kenti) da kurucusu olan Attaloslar Kralı Attalos II, kendisinden önceki kral olan ağabeyi Eumenes'e olan aşırı sevgisi nedeniyle "Philadelphus" lakabıyla anılıyordu. Bu nedenle, şimdiki Alaşehir'de kurduğu kente bu adı verdi.
Bu arada unutmadan, kent 17 ve 23 yüzyıllarda yaşanan depremlerde tamamen yıkıldı ve Roma İmparatoru Tiberius tarafından ayağa kaldırıldı.

SAĞLIK MERKEZİ PHILADELPHIA

Ermenek'e bağlı Gökçeseki köyü sınırları içerisinde "Philadelphia Antik Kenti" ise döneminin sağlık merkezi. Kentte süren kazı çalışmalarında lahitler başta olmak üzere birçok antik kalıntıya ulaşıldı. Bunlar arasında taş heykel parçaları; pişmiş toprak, seramik, cam objeler ile takılar bulunuyor.

MEZARA ZARAR 500 DENARİA

Lahitlerden bazılarının üzerinde mezar yazıtları da bulundu. Birinin üzerindeki ise çok ilgi çekiciydi. Lahite zarar verenin 500 denaria ceza ödeyeceğini anlatıyordu.
Karaman Müze Müdürü Abdulbari Yıldız, konuyla ilgili makalesinde, Kommagene kıralı IV. Antiochos ve eşi Iotape Philadelphos tarafından kurulan kentteki kazılarda ortaya çıkan 600'e yakın tıp aletine özellikle dikkat çekiyor. Bu aletler arasında; spatula, sonda, ilaç tüpü ve ameliyat malzemeleri yer alıyor. İki kadın heykelin kolye başlığında yoksul, güçsüz ve hastaları koruyan Tanrı Men'in sembolü hilalin görülmesi bu durumda daha da ilgi çekici hale geliyor.

TOPLU MEZAR

Tıp malzemeleri

Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Antropoloji Laboratuvarı'nda aynı gömüden çıkarılan 53 kişiye ait olduğu belirlenen antik dönemden kalma kemikler incelemeye alındı. 5 kişi de enfeksiyon, 2 kişide ise kafa travması belirtileri vardı. Uzmanlar bunu, tedavi için kente gelenlerden ölenlerin toplu halde gömüldükleri sonucuyla açıklıyor.
ABD'deki Philadelphia ile başladığımız yazıyı, girişte afişi yer alan Tom Hanks filmi “Philadelphia” ve Bruce Springsteen'in "Streets of Philadelphia" şarkısını unutmadan bitirelim.