Antik dönemin dev yapıları

11 bin kişilik stadyum

2 bin 500 kişilik odeion

 11 bin izleyici kapasiteli Kibyra stadyumu 

Odeion’undaki Medusa mozağiyle dünyanın dikkatini çeken Burdur’daki antik kent Kibyra, iyi korunmuş yapılarıyla arkeoloji dünyasını heyecanlandırıyor. Devasa boyutlardaki stadyum ve odeion’u ile su yolları, Kibyra’yı belki de Efes kadar ünlü bir antik kent haline getirecek. 

VERGİ AFFIYLA YENİDEN

Kibyra, 3 tepe üzerine inşa edilmiş, antik dönemin önemli kentlerinden biri. Hellenistik Dönem’de çevresindeki Boubon, Balboura ve Oinoanda’yla, Kabalis Tetrapolis’inin yani dörtlü kentler birliğinin bir parçası olan kent, M.Ö. 82’de Romalı General Murena tarafından yok edilmiş. Likya Birliği’nde varlığını sürdüren bölge, Roma İmparatorluk Dönemi’nde “Kibyra Conventusu” adlı kentler birliğinin bir parçası. Anadolu üzerinde tarih boyunca bir çok kenti yok eden deprem M.S. 23’te Kibyra’yı da vurmuş. Kent, Roma İmparatoru Tiberius’un vergi affı getirmesiyle yeniden ayağa kalkıp, M.S. 1-3’üncü yüzyıllar arasında en zengin dönemini yaşamış. Kent, demircilik, çömlekçilik, dericilik ve at yetiştiriciliğiyle biliniyor. 

2017’DE ZİYARETE AÇILACAK

Burdur Gölhisar’da 10 yıldır sürdürülen arkeolojik çalışmalarla, M.Ö. 2’nci yüzyıla tarihlenen 2 bin 500 kişilik odeion’u (müzik evi) ve 11 bin 500 kişilik tiyatrosu olan antik kent Kibyra’nın büyük bir bölümü ortaya çıkarıldı. Odeion ve tiyatro, Türkiye’deki en iyi korunmuş örnekler arasında. Kentin 2017’de, ziyarete açılması planlanıyor. Ziyaretçiler antik kenti üç boyutlu izleyebilecek. Yürüyüş yolları ve seyir terasları yapılacak antik kente gelenler, bilgilendirici levhalarla yönlendirilecek. Arkeoloji meraklılarının yeni uğrak yeri olacak gibi gözüken Kibyra’daki kazılarda çıkarılan eserleri Burdur Müzesi’nde görmek mümkün.

ODEİON’DAKİ MEDUSA

Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi (MAKÜ) Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Şükrü Özüdoğru başkanlığında sürdürülen kazılarda, stadyum tamamen gün ışığına çıkarıldı ve restorasyona hazır hale getirildi. Antik kentteki en ilgi çekici yapılardan biri ise odeion yani müzik evi. Antik dönemde konserler verilen, şiirler okunan, tartışmalar yapılan üstü kapalı odeionların ülkemizde bulunan en eski tarihlilerinden ve en büyüklerinden biri Kibyra’daki. Efes’teki odeionun 1400 kişilik kapasitesi olduğunu düşünürsek, Kibyra’daki 2 bin 500 kişilik odeion gerçekten de büyük. Odeionunun bir benzeri de Atina’da bulunuyor. Adı, Herodes Atticus odeionu. Kibyra Antik Kenti’nin arkeoloji dünyasında adının duyulmasını sağlayan da odeionun ortasındaki orkestra yerinde bulunan renkli mermerle yapılmış Medusa (Yunan mitolojisinde gözlerine bakanı taşa çevirdiğine inanılan yılan saçlı canavar) mozaiğinde yer döşemesi. Odeion’un meclis binası, mahkeme binası, ayrıca kış aylarında tiyatro binası olarak kullanıldığı sanılıyor. Bina bir yangın sonrası kullanılamaz hale gelmiş. 

Kentte Roma ve Bizans döneminde dükkânlarının bulunduğu olduğu 115 metre uzunluğunda bir cadde de var. Yapılan çalışmalar sonucu caddenin 89 metresini açığa çıkarıldı. Kentte, bazilika, agora, roma hamamı, jimnasyum, anıt mezarlar görmek de mümkün. Farklı mimari formların görüldüğü nekropolde çok sayıda lahit var. Şimdiye kadar 360 lahit kapağı sayıldı. 

ŞÜKRÜ ÖZÜDOĞRU: BİZİ YANILTMADI

“Kazıya başladığımızda burayı gezdik ve biraz tanıyınca dedik ki ‘Burası Akdeniz’in Efes’i olacak.’ Geldiğimiz noktada Kibyra bizi yalancı çıkarmadı. Ortaya çıkan eserlerle gerçekten ikinci bir Efes doğuyor diyebilirim. Büyük anıtsal yapıların birçoğu sağlam şekilde günümüze ulaşmış. Örneğin odeonun bu derece ayakta kalmış olması bizler için bir şans."